Zıtlıkların Uyumundan Doğan Ölümsüz Eser: Si̇lah Taci̇ri̇

TÜRK RESİM SANATI’NIN BAŞYAPITLARINDAN BİRİ OLAN, ESTETİK, FELSEFİ, PSİKOLOJİK VE TOPLUMSAL SİMGE VE İMGELERİ İÇEREN SİLAH TACİRİ, ÖLÜMÜNDEN İKİ YIL ÖNCE RESSAM OSMAN HAMDİ BEY TARAFINDAN YAPILDI.

1842 ile 1910 yılları arasında yaşayan arkeolog ve ressam Osman Hamdi Bey, Türk Resim Sanatı’nın en önemli isimlerinden biri. Günümüzde uluslararası sanat eleştirmenlerinin çözümlemeye çalıştığı eserleri üretmesinin yanı sıra, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin de kurucusu. Mimozalı Kadın, Kaplumbağa Terbiyecisi, Silah Taciri, Arzuhalci, Kur’an Okuyan Hoca, Leylak Toplayan Kız, Ab-ı Hayat Çeşmesi ressamın dünyada tanınan eserlerinden yalnızca birkaçı. Bu eserlerden Silah Taciri, hikâyesi ve tekniği ile günümüzde hâlâ merak uyandırıyor. Silah Taciri ilk bakışta, zıtlıkların ahenk içerisinde bir araya gelerek yeni bir evren oluşturmasıyla dikkat çekiyor. Gençlik ve yaşlılık, yaşam ve ölüm gibi temalar, aynı tabloda bir bütün oluştururken yaşamın çok yönlülüğüne ve derinliğine de işaret ediyor.

FİGÜRLER, SİMGELER VE MEKÂNIN KUSURSUZ BİLEŞİMİ

Bir hanın alt katında geçtiği izlenimi veren eserde, resmin ön tarafında, solda yer alan sarıklı ve kırmızı fesli, kırmızı beyaz entarili figür Osman Hamdi Bey’i, açık mavi entarili, sarıklı, yeşil sarıklı, mavi entari ve beyaz pelerinli figür ise oğlu Ethem‘i simgelemektedir. Osman Hamdi figürü sarık ve fesiyle geçmiş ve geleceği bir an içerisinde, yaşam deneyimiyle eritirken gençliğinden kaynaklanan merakıyla kılıcı inceleyen oğlunu, yaptığı el jestiyle engellemesi, insanlığın kuşaklararası çatışmasını da ortaya koyuyor aynı zamanda.

Arka planda ise ayakta duran silah tacirinin oturan kişiye bez parçası uzatmasının, ölümü çağrıştırdığı ifade edilmektedir, çünkü bez kefeni temsil eder.

Osman Hamdi Bey ve oğlu Ethem figürünün aydınlık geniş kolonun önünde bulunması, diğer figürlerin ise nispeten ışığın yansımadığı karanlık kesimde kalması mekânın, yaşamın aydınlık ve karanlık yönünü imgelediğini ortaya koyuyor.

Figürleri, mekânı, imgeleri ve simgeleriyle çok katmanlı bir yapıt olan Silah Taciri aynı zamanda Osman Hamdi Bey’in kuruculuğunu yaptığı müzelere de atıfta bulunarak günümüze, yaşama, ölüme ve tarihe ışık tutmayı sürdürüyor.

Ressamın ölümünden iki yıl önce yaptığı 175×130 santimlik yağlı boya eser, Ankara Resim ve Heykel Müzesi’nde ziyaretçileriyle buluşuyor.

Ophthalmology Life 36. Sayı